Ülkemizin güvenliği Akdeniz´de söz sahibi olmamıza bağlıdır. Soğuk savaşın sona ermesinden sonra Irak´ın Amerika tarafından işgali, Suriye iç savaşı ve Orta doğudaki çıkar senaryolarına baktığımızda asıl hedefin Akdeniz´de söz sahibi olmaya bağlı olduğunu görürüz.
Kuzey Afrika, Güneydoğu Avrupa, İstanbul Boğazı ve Anadolu yarımadası, Süveyş Kanalı, Cebelitarık Boğazı, Güney Kafkasya ve Ortadoğu limanlarına ulaşan dünya ticaret yolları Doğu Akdeniz´de düğümlenir.
Tarihte Memlukler ile Bizans arasında rekabet savaşları bu bölgede gücün hâkimiyeti için yapılmış, Haçlı seferleri Kutsal toprakları çevreleyen alan olarak da bu bölgede yoğunlaşmıştır.
Osmanlı İstanbul boğazının önemini önceden kavrayarak Ak denizi kontrol eden bir güç olmuştur.
20.yüzyılda NATO ve Varşova paktı bu bölgede bayrak yarışına girmiştir.
Amerika 6.filosuna karşılık Sovyetlerin Sovmedronu bu bölgede konuşlandırmıştır. İngilizler tüm sömürgelerindeki üsleri kapattığı halde Kıbrıs´daki Agratur ve dikelya üsleri kabak gibi durmaktadır.
*?Kıbrıs´ın uluslararası düzeyde bir sorun haline gelmesi 1878 yılına rastlar. İngiltere, bu tarihte Osmanlı Devleti´nden Kıbrıs´ı ?barışçı? (!) yollarla aldı. Süveyş kanalının açılmasıyla İngiltere´nin sömürgelerine (Hindistan) giden yol kısalmış, Doğu Akdeniz büyük bir önem kazanmıştı. Çökmekte olan Osmanlı Devleti´nin kuzeydeki düşman olan Rusya´yı durdurması, Akdeniz´e inmesini engellemesi giderek imkânsızlaşıyordu. İngiltere Batı Akdeniz´den Doğu Akdeniz´e kadar önemli noktaları birer birer ele geçirmeye çok daha önce başladı. Cebelitarık´ı 1704´te, Malta´yı 1800´de, Kıbrıs´ı 1878´de ve Mısır´ı 1882´de ele geçirdi. Böylece Akdeniz´in ortasında, batıdan doğuya kadar bir savunma hattı oluşturdular. O tarihten bugüne kadar geçen süreçte Kıbrıs´ın öneminin azaldığını söylemek mümkün değildir. İngiltere´nin Kıbrıs´ı ele geçirdiği tarihten (1878) yaklaşık 80 yıl sonra Kıbrıs Cumhuriyeti bağımsızlığını kazandı (1960). Kıbrıs´ın bağımsızlığını kazanmasıyla birlikte İngiltere, Yunanistan ve Türkiye garantör ülkeler oldular. İngiltere, garantörlüğünün yanı sıra Kıbrıs´ta iki askeri üs elde etti: Dikelya ve Agratur (Ağrotur) üsleri: Nükleer ve kimyasal silahların depolandığı Agratur ve Dikelya üslerinde, 1500´ü hava gücü ve 2300´ü kara gücü olmak üzere, toplam 10000 İngiliz askeri ve sivil personel ile bunların aileleri barınmaktadır. Dikelya´daki çok gizli haberleşme merkezi, İngiltere´deki Cheltenham istihbarat merkeziyle ilişkilidir1 . Üsler, ada topraklarının 254 kilometrekarelik bölümünü kaplamaktadır; ki bu, adanın yaklaşık % 2.7´sine karşılık gelmektedir. Son günlerde yoğun olarak gündemde olan Annan planında, Türkiye ve Yunanistan´ın asker azaltması ele alınırken, İngiliz üslerinin ve askeri varlığının adının hiç geçmediği görülmektedir. Birkaç yıldır İngiliz askeri üsleri hakkında basında yer alan haberler de dikkat çekicidir:?
Kıbrıs adası merkez olmak üzere deniz dibi olası petrol yataklarını bünyesinde bulunduruyor.
Doğu Akdeniz havzasını çevreleyen bir kısım ülkelerin hayat damarlarını oluşturan Su Havzaları da Doğu Akdeniz´in tek istikrar ülkesi Türkiye´de toplanıyor.
Sadece kıyıdaş ülkeler değil Süper ve Hiper güçlerin rekabet coğrafyası Akdeniz.
Rusya Federasyonu, NATO, AB ülkelerinin önünde iki yol var; Ya anlaşacaklar veya Savaş kaçınılmaz olacak. Suriye´deki telaşın asıl sebebi de budur.
Türkiye bu bölgede ne yapsa kimseye yaranamıyor.
Büyük Ortadoğu projesi gibi dâhil olduğumuz politikalar neticesinde, AB/ABD Patentli bu projede aktör mü, figüran mı olacağımız henüz netleşmedi.
Geleceğimiz ise Doğu Akdeniz´in kontrolünü elimizde tutmamıza bağlı.
Soğuk savaşın bitime müteakip ABD´nin yönlendirdiği güvenlik ve strateji politikaları Kuzey-Güney, Doğu Batı makaslarının kesiştiği noktadır Akdeniz.
Bu bölge terazinin kefesi gibi ağırlıkları dengeler. Kefenin birinde; Doğu Akdeniz ve Ortadoğu, diğerinde Kafkaslar Orta Asya, Güney Asya´dır.
İsrail, Filistin, Kıbrıs Adası, Afganistan Keşmir, Irak, Karabağ belirleyici ağırlıklardır. Bu orta bölgede bulunan devletlerin sağlayacağı denge, belirtilen bölgelerde barış, istikrar ve refah, hukukun üstünlüğü, Pazar ekonomisinin varlığı, uluslararası terörizmin kurutulması ile mümkün olabilecektir.
Avrupa birliği; sanal olarak ABD´den ve NATO´dan soyutlamaya çalıştığı Avrupa güvenlik ve savunma politikalarında Türkiye´yi bunu dışında tutmak istiyor, ABD ise (BOP)İsrail ve Türkiye ile bölgede egemen olmak istiyor. İncirlik üssünün geliştirilerek büyütülmesi, yeni üslerin Türkiye´de tesis edilmesi bu bakımdan önemli. Hangi politika olursa olsun Türkiye´nin içinde bulunmadığı bir Akdeniz stratejisi olmazsa olmazımızdır.
Bakü-Ceyhan-Tiflis boru hatları bu bakımdan önemliydi.
(Nabuko ) Bakü-Tiflis-Ankara üzerinden hattın iptal edilmesi de bu bakımdan etkili oldu.
Türkiye´nin enerji köprüsü olması, Orta Asya kardeş Türki Cumhuriyetler ile birlikte RF´nin ve ABD´nin bulunması büyük bir şanstır.
Rusya aksi takdirde tankerlerle boğazlardan geçmek zorunda kalacaktır. Bu bakımdan savaşı göze alamaz.
Keşke alsa. Yüz milyon Türk, Türki devletlerinde, Kırk milyon Azeri türkü İran´da sekiz buçuk milyon Bayır Bucakta? Ülkemizi de katarsak bizimle oyun oynanmayacağını bilir Rusya.
Süper güç Türkiye´dir.
Akdeniz´de söz sahibi biziz.
KAYNAKÇA; E.Org.Necdet TİMUR,Makale.Doğu Akdenizin güvenliği
*Yrd. Doç. Dr., DEÜ Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Kıbrıs´ta İngiliz üsleri
