HABİLHAN PEHLİVANLI


Devekuşları

Devekuşları


Devekuşu, Afrika kökenli uçamayan kuş türlerinden birisidir. Struthio cinsinin yaşayan tek üyesidir. Bazı analizler göstermiştir ki, Somali devekuşu, bayağı devekuşlarından ayrı bir tür olarak ele alınabilmektedir fakat taksonomistlerin çoğu Somali devekuşunu bir alttür olarak göstermektedir. Devekuşları kivi, emu ve diğer ratitlerle aynı altsınıfta bulunurlar (Struthioniformes). Görünüşünden ayırt edilebilir. Uzun bir boynu ve uzun bacakları vardır. Saatte 97,5 km (60,6 mph) hızla koşabilme yeteneği ile en hızlı koşan kuştur. Devekuşları, yaşayan kuşlar içerisinde en büyük yumurtalara sahip canlılardır (Madagaskar’da yaşamış ve soyu tükenmiş olan fil kuşları ve Yeni Zelanda’da yaşamış ve yok olmuş dev moaların yumurtaları daha büyüktü). Kendileri de yaşayan en büyük kuşlardır. Devekuşlarının diyetleri genel olarak bitkilerden oluşur. Fakat omurgasızları da yiyebilmektedirler. Beş ila elli arasında birey içeren göçebe sürüler hâlinde yaşarlar. Tehlike anında ya kendilerini toprağa uzanarak saklar ya da kaçarlar. Köşeye sıkıştıklarında güçlü bacaklarıyla tekme savurabilirler. Çiftleşme düzenleri coğrafik bölgelere göre değişiklik gösterir. Aynı bölgede yaşayan erkekler iki ila yedi dişiden gruplar için kavga ederler. Kafalarıyla rakiplerine vurduklarında kolaylıkla ölebilirler. Devekuşları dünyanın her yerinde çiftliklerde üretilmektedir. Çoğunlukla dekoratif toz alıcı olarak kullanılan tüyleri için yetiştirilirler. Derileri deri endüstrisinde kullanılır. Eti ise ticari amaçlı kullanılır.

Devekuşlarının kütleleri genelde 63-130 kg (140-290 Ib) arasında değişir. Ender bazı erkekler 156 kiloya (346 Ib) kadar çıkabilir. Yetişkin erkeklerde tüyler genelde siyah, kanatlar ve kuyruk beyaz olur. Buna rağmen bir alttürün kuyruğu devetüyü rengidir. Dişiler ve genç erkekler gri-kahverengi ve beyaz renktedir. Erkeklerde de dişilerde de boyun keldir fakat hafif bir tüy katmanı vardır. Dişilerin boyun ve kalçaları pembemsi gridir, erkeklerin ise alttürlere göre mavimsi, gri veya pembe olabilir.

Uzun boyun ve bacakları sayesinde kafalarını 1,8-2,75 metre (6-9 ft) yüksekliğe kadar çıkarabilirler. Gözleri ise kara omurgalıları içerisindeki en büyük gözlerdir ve çapları 50 mm olması sayesinde yaklaşan avcıları büyük bir mesafeden fark edebilirler. Ayrıca gözleri, güneş ışığından korunmak amacıyla gölgelendirilmiş bir yapıdadır.

Cilt renkleri alttürlere göre değişkenlik gösterir. Devekuşunun güçlü bacakları çıplaktır, tarsustan itibaren (ayak bileği) pullarla kaplanmaya başlar. Bu pullar erkeklerde pembe, dişilerde ise siyahtır. Her bir ayakta sadece iki parmak bulunur (çoğu kuşta dörder tanedir). İç tarafta ve diğerinden daha büyük olan parmaktaki tırnak, toynağı andırır. Dıştaki parmakta tırnak yoktur.[10] Parmak sayısındaki azlık, koşmaya yardımcı olmak amacıyla oluşmuş bir adaptasyondur. Devekuşları saatte 70 km’nin üzeri hızlarda 30 dakika durmadan koşabilirler. Açıklığı iki metreyi bulan kanatları çiftleşme gösterilerinde ve yavruları güneşten korumak amacıyla kullanılır.[11] Tüylerinde, uçabilen kuşların harici tüylerini bir arada tutan kancalardan yoktur. Bu nedenle yumuşak ve pofuduktur, sadece yalıtım amaçlı kullanılır. Kuyruklarında 50 – 60 tüy bulunur. Kanatlarında 16 birincil tüy, dört alular ve 20 – 23 ikincil tüy bulunur.[6] Devekuşunun göğüs kafesi (sternum) düzdür, uçabilen kuşlarda kanat kaslarının bağlandığı omurgadan yoksundur.[12] Gagası düz, geniş ve ucu yuvarlaktır.[5] Diğer bütün ratitler gibi devekuşlarının da kursakları yoktur.[13] Ayrıca safra keseleri de yoktur.[14] Üç adet mideleri bulunur ve kör bağırsakları (caecum) 71 santimetredir. Yaşayan bütün diğer kuşlardan farklı olarak, idrarını ve dışkısını ayrı depolar. Diğer bütün kuşlar idrar ve dışkılarını coprodeumda birlikte depolarken, devekuşları dışkılarını kalın bağırsağın sonunda depolar.[15] Ayrıca bağırsaklarını tutmak için gelişmiş özgün kasık kemikleri bulunur. Birçok kuşun tersine, erkek devekuşlarının 20 cm’ye ulaşabilen çiftleşme organları vardır. Damak yapısı diğer ratitlerden farklıdır. Çünkü sfenoid ve damak kemikleri bağlantılı değildir.

Cinsel olgunluk dönemlerinde (iki ila dört yıl yaş arası) erkek devekuşları 1,8-2,8 metre uzunluğuna, dişiler ise 1,7-2 metre uzunluğuna ulaşabilir. Yaşamlarının ilk yılında yavrular ayda 25 cm uzarlar. İlk yılın sonunda 45 kiloya ulaşırlar. Ömürleri yaklaşık 40-45 yıldır. Dişi bir devekuşu, birleşik bir yuvada kendi yumurtalarını diğer yumurtalardan ayırt edebilir.

  • Perşembe 29.3 ° / 13.5 ° false
  • Cuma 27 ° / 10.3 ° Güneşli
  • Cumartesi 26.1 ° / 9.1 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı