PROF.DR.MEHMET MERT


Geleceğin giysileri sentetiklerden mi?

Geleceğin giysileri sentetiklerden mi?


Lifler, farklı kullanım alanlarıyla, beşikten mezara kadar, günlük yaşantımızın vazgeçilemez önemli ihtiyaç maddeleri arasında yer almaktadır.

***

Genel bir anlatımla lifler tekstil (hazır giyim ve ev tekstili) başta olmak üzere, çuval, balık ağı, hasır, paspas, süpürge, fırça, döşek, kâğıt, karton, ilaç, barut gibi birçok eşya ve ürünün eldesinde kullanılmaktadır. Lifler ve lif eldesinde ortaya çıkan artıklar düşük değerli dolgu malzemesi olarak kullanımın yanı sıra, daha yüksek katma değerli alanlar olan farmakolojik hammadde,  biyogaz ve çeşitli uygulamalar için doğal polimer kaynağı olarak da kullanılmaktadır. Son yıllarda kompozit malzeme ve biyopolimer üretiminde de kullanılan bitkisel lifler, inşaatlarda yapı elemanı, otomotiv sektöründe panel, tampon gibi ana aksamlarda ve çeşitli teknik tekstil uygulamalarında kullanılmaktadır. Tekstil sektörünün en hızlı büyüyen alanı olan teknik tekstiller günümüzde tıp, taşımacılık (emniyet kemeri, hava yastığı, filtreler vb.), koruyucu giysiler, tarım, spor malzemeleri, paketleme, jeotekstiller, inşaat ve sanayi gibi birçok alanda karşımıza çıkmaktadır.

***

Nüfus artışı ve liflerin kullanım alanlarının çeşitlenmesi, zaman içerisinde, üretim miktarlarının da sürekli artmasına neden olmuştur. 20. Yüzyılın başlarında 5.4 milyon ton olan toplam dünya tekstil lifi üretimi, milenyum başlarında (2010) 13 kat artarak 70 milyon tona ulaşmıştır. Kişi başına lif tüketimi de bu süre içerisinde 3 kat artmıştır.

***

Genel lifte olduğu gibi, lif gruplarının tüketim oranları da zaman içerisinde değişmiştir. Doğal liflerin genel lif tüketimi içerisindeki payı 1950-1960 döneminde % 80’ler düzeyindeyken, 2000’lerden sonra bu eğilim tersine dönmüştür.

***

Dünya lif üretiminin önümüzdeki yıllarda da artarak devam edeceği,  2020 yılında yaklaşık 103 milyon, 2025 yılında 118 milyon, 2030 yılında ise 134 milyona ulaşacağı öngörülmektedir. Bu artış içerisinde doğal lif üretiminin son yıllardaki üretim seviyesini, aşağı yukarı koruyacağı öngörülmektedir. Yani 2030 yılına doğru yapılan tahminlerde pamuk bugünkü üretim seviyesi olan 26 milyon ton, yün ise 1.2 milyon ton seviyesinde üretilecektir.

***

Bu tahminlerin önümüzdeki yıllardaki nüfus artışına, liflerinin kullanım alanlarının daha fazla çeşitlenmesine ve şu an için ülkelerin gelişmişlik düzeylerine göre farklılık gösteren kişi başına lif tüketiminin orta sınıfın güçlenmesiyle birlikte artacağı temeline dayandığını rahatlıkla söyleyebiliriz.

***

2030 yılına doğru 26 milyon tonluk pamuk üretim seviyesi, nüfus artışı nedeniyle, gelecekte yüksek kaliteli selülozik lif ihtiyacını karşılayamayacak, ortaya çıkacak açık yarı yapay rejenere liflerle kapatılacaktır.

***

Sonuç olarak insanlığı, sentetiklerden giyineceği bir gelecek bekliyor. Ülkemiz, dünya lif sektöründe yaşanacak bu gelişmeleri, kendisi için bir fırsata çevirebilir. Şu an için pamuk tüketimimizin, ancak yarısından biraz fazlasını yerli üretimle karşılayabiliyoruz. Oysaki pamuk üretimimizi kat kat artırabilecek potansiyele sahibiz.

Mehmet Mert
9.02.2015 10:09:28
5. paragrafın ilk cümlesindeki lif üretim miktarları "ton" olacak. Bu eksiklik için özür diliyorum

  • Salı 23.7 ° / 10.8 ° false
  • Çarşamba 29.4 ° / 15.1 ° false
  • Perşembe 29.3 ° / 13.5 ° false