MEHMET ÇATALKAYA


Modern ve planlı bir şehir mi, yoksa kişisel rant mı?


Milattan önce 5. Yüzyılda yaşayan Sokrates, ?Bir şehrin kurulması ihtiyaçlarımızdan doğacaktır? diyerek ideal bir şehrin özelliklerini örneklerle anlatmıştır.

Antik Çağda Anadolu´da yapılan yerleşim alanlarının planlı olmaları ön plana çıkmaktadır.

Antik Roma´da kurulan yerleşim alanlarında evlerin diğer bir evin güneşini engellemeyecek bir şekilde yapıldığı bilinmektedir.

Hicretten sonra Medine´de Peygamberimiz, evine ikinci katı çıkan en yakın akrabasına şehrin görüntüsünü bozduğu gerekçesiyle çıkılan katı yıktırmıştır. (Çıkılan katın parası kadar fakirlere sadaka verme teklifine rağmen.)

Selçuklu ve Osmanlı dönemindeki yerleşim alanları ise tepe sırtlarına kurulmuş ve tarım alanları korunmuştur. Ayrıca evlerin planında aile mahremiyeti sağlanmıştır.

Ankara başkent olduktan sonra modern ve planlı bir başkent için uluslararası Ankara imar planı yarışması düzenlenmiştir. Sonuç itibariyle Avusturyalı, Alman ve İsviçreli mimarların hazırladıkları imar planları uygulanmıştır.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk bu planların uygulama sürecince spekülasyonculara, arsa tüccarlarına ve kişisel ranta asla müsamaha göstermemiştir. Ne yazık ki ölümünden sonra bu imar planları tam anlamıyla uygulanamamıştır.

1950´li yıllardan sonra değişik sebeplerle kırsal alanlardan şehirlere göç sonrası ortaya çıkan çarpık kentleşme ve plansız büyüme aynı zamanda pek çok sorunları da beraberinde getirmiştir.

Günümüzde ise merkezi ve yerel yönetimler başta ulaşım olmak üzere sağlık, güvenlik, altyapı, eğitim gibi sorunlara kalıcı çözümler getirememiştir.

Sonuç olarak da Uluslararası ekonomi dergilerinin yayınladığı ?Dünyanın en yaşanabilir şehirleri? sıralamasında en güvendiğimiz İstanbul ilimizle bile ilk 100´e giremediğimiz üzücü bir gerçektir.

Ancak tarihte iki defa kuşattığımız Viyana şehri her yıl ya birinci sırada ya da ikinci sırada yer almaktadır.

Bu arada liste hangi ölçütlere göre hazırlanıyor derseniz;

-Güvenlik

-Estetik ve mimari

-Eğitim ve kültür

-Ulaşım

-Altyapı

-Sağlık

-İstikrar gibi 30 farklı alandan alınan puanlarla.

Şehirlerimize bir de bu açıdan bakalım.

  • Cuma 20.4 ° / 10.2 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı
  • Cumartesi 15.7 ° / 6.3 ° Orta kuvvetli yağmurlu
  • Pazar 14.7 ° / 3.6 ° Bölgesel düzensiz yağmur yağışlı